Finss.az - İnsan kapitalının əsas elementi olan təhsil iqtisadi artımı təkbaşına təmin etmir.

Yeni araşdırma zəif institusional mühitin ölkələrin inkişafına necə əngəl olduğunu üzə çıxarır.

Yeni araşdırmalara görə, yüksək təhsil səviyyəsi iqtisadi artım üçün vacib olsa da, bu, təkbaşına kifayət etmir. Ekspertlər bildirirlər ki, zəif institusional mühit — yəni qanunvericilik, idarəçilik və iqtisadi azadlıqların zəifliyi — insan kapitalının məhsuldar istifadəsini əngəlləyir.

İqtisadi artım üçün təhsildən daha çox nələr lazımdır?
Təhsilin iqtisadi artıma birbaşa təsiri haqqında müxtəlif yanaşmalar mövcuddur. Bir sıra araşdırmalarda qeyd edilir ki, inkişaf etmiş institutlara malik ölkələrdə təhsil real iqtisadi yüksəlişə çevrilir. Lakin əgər ölkədə korrupsiya, ədalətsizlik və zəif idarəçilik varsa, təhsilli insanların bilik və bacarıqları real iqtisadi dəyərə çevrilmir.

Məsələn, 1970–2015-ci illər arasında aparılmış tədqiqat 134 ölkə üzrə göstərir ki, təhsil və institutlar arasında güclü əlaqə var. Yüksək təhsil səviyyəsi olan, lakin zəif institusional mühitə malik ölkələrdə iqtisadi artım ya zəif olur, ya da ümumiyyətlə qeydə alınmır.

Disbalans təhlükəsi: Yüksək təhsil, zəif institutlar
Zəif institutlara baxmayaraq təhsilin inkişaf etdiyi ölkələrdə – məsələn, postsovet ölkələrində və ya sosial-iqtisadi böhranlar yaşayan regionlarda – bu disbalans uzunmüddətli inkişaf üçün risk yaradır. Belə hallarda yüksək təhsilli insanlar ölkəni tərk edir, ya da bacarıqlarını reallaşdıra bilmir.

Nəticə: Təhsil və institutlar birgə inkişaf etməlidir
İqtisadçılar qeyd edirlər ki, təhsil və institusional islahatlar bir-birini tamamlamalıdır. Əgər yalnız təhsilə diqqət yetirilərsə, bu, real iqtisadi yüksəliş yaratmaya bilər. Əksinə, institutlar gücləndirildikcə, təhsilli əhalinin potensialı daha səmərəli istifadə olunacaq.